BÄ°LGÄ°

Lastik Ömrü 

Lastiklerle ilgili olarak en sık gelen sorular lastik ömrü ve üretim tarihleri konularında karşımıza çıkıyor.
Kavram karmaşası olmaması için lastik ömrünü önce iki ana kategoriye ayırmamız gerekiyor.

- Raf Ömrü
- Kullanım Ömrü

Raf Ömrü

Bir lastiÄŸin raf ömrü uygun saklama koÅŸullarında on yıldır, fakat ilk beÅŸ yıldan sonra uzman kontrolünden geçmesi gerekir. Yetkili uzman ve gerekli ekipmana eriÅŸim mümkün olmadığından raf ömrü için performans kayıpsız en az beÅŸ yıldır diyebiliriz. Tabi burada esas olan uygun saklama koÅŸullarıdır. 
Peki, UYGUN SAKLAMA KOÅžULLARI nedir? Lastiklerin, sıcaklığı çok ve ani deÄŸiÅŸim göstermeyen, doÄŸrudan güneÅŸ ışığı almayan, benzin, solvent gibi uçucu gazlar barındırmayan, kompresör, elektrik motorları, floresan ışıkları gibi ozon yayan kaynaklardan uzak, havadar ve tozsuz bir ortamda, yerden en az on cm yükseklikteki raflarda dik konumda saklanmalıdır. Ayda 1 kere aynı noktaya basılı durmaması için yönünün deÄŸiÅŸtirilmesi gerekir. Ãœst üste istiflenmesi icap ediyorsa yine aynı koÅŸullarda en az 10 cm’lik paletin üstünde, aynı lastikten en fazla sekiz adet olarak yine en fazla bir ay süre ile de depolanabilir.
Raf ömrü ile kullanım ömrü çok karıştırılan kavramlardır. Uygun koÅŸullarda saklanan lastikler, güneÅŸ ışığına, motosikletin bindirdiÄŸi fren, çekiÅŸ ve ağırlık yüklerine, yolda karşılaşılan mazot, yaÄŸ gibi kimyasallara maruz kalmayacağı ve aşırı ısınıp soÄŸumayacağı için motosikletin üzerine takılmış ve kullanılmakta olan ve bu saydığımız etkilere maruz kalan lastikler ile karşılaÅŸtırılmamalıdır. 
Unutmayın ki lastiklerin üzerinde bozulabilir gıda maddeleri gibi "son kullanma tarihi" damgası yoktur. Çünkü lastiğin bozulma hızını belirleyen çok sayıda değişken vardır.
Lastikler bir gecede küflenen meyveler değildir. Bu nedenle güvensiz hale gelmeleri için yukarıda belirttiğimiz sebeplerden dolayı belirlenmiş bir yaş yoktur.

Kullanım Ömrüne gelecek olursak…

Kullanım ömrü ise motosiklete, sürüş tarzına ve kullanılan şartlara bağlı çok değişkenli bir bilinmezdir. O yüzden üretici firmalar dahi kendi ürettikleri lastikler için belli bir ömür biçemez. Kullanım ömrünü de yine iki başlıkta inceleyebiliriz.

- Mekanik Ömür - (Desen/Profil Ömrü)
- Kimyasal Ömür - (Hamur Ömrü)

Mekanik Ömür - Desen/Profil Ömrü

Mekanik ömür genellikle asfalt ÅŸartlarına, kullanım tarzına, motosikletin yük durumu ve lastik basınçlarına göre deÄŸiÅŸiklik gösterir. Sürekli ÅŸehir içinde veya uzun süreli yüksek hızlarda düz giden motosikletlerin deseni daha çabuk aşınır ve profili daha çabuk deforme olur, yani düzensiz aşınır. Buna mukabil sürekli viraj yapan bir sürücünün lastikleri daha düzenli aşınacağından profili sürekli yuvarlak kalır ve lastik, ömrünün sonuna kadar tutarlı bir performans göstereceÄŸi gibi daha geç aşınır. Ayrıca akıcı gaz açan bir sürücünün lastikleri daha düzenli aşınacakken agresif gaz kullanımına sahip bir sürücünün lastikleri ise daha düzensiz aşınacaktır. 
Lastiğin mekanik aşınması, oluk (blok, profil) derinliğini ölçen bir alet ile hesaplanır. Lastik oluk derinliği yasal asgari ölçüye (2 mm) indiğinde lastiğin değiştirilmesi gerekir. Aşınmış bir lastiği mümkün olduğunca çabuk değiştirmeniz önerilir. Çünkü mekanik aşınma ile lastikteki oluklar kaybolur, böylece dişler derinliğini kaybeder ve ıslak zeminde su tahliyesi kabiliyeti ortadan kalkar.

Kimyasal Ömür - Hamur Ömrü

Kimyasal ömür de çok fazla deÄŸiÅŸkene baÄŸlıdır. Lastiklerin maruz kaldığı frenleme ve çekiÅŸ kuvvetleri ve dış etkenler ile birlikte lastiÄŸin ısınma/soÄŸuma (ısı döngüsü) sayısı belirler. GüneÅŸ ışığı (UV), lastiÄŸin içinde sürekli gözeneklerinden dışarı çıkmaya çalışan ve basınçlı havadaki oksitleyici özelliÄŸe sahip nem ve lastiÄŸin yolda maruz kaldığı benzin, mazot gibi kimyasallar ve diÄŸer dış etkenler lastik ömrünü doÄŸrudan etkiler. Bununla birlikte, lastik her ısınıp soÄŸuduÄŸunda, lastiÄŸin katmanları arasındaki reçineler ve diÄŸer kimyasalların çok az bir kısmı dışarı çıkar. Dolayısıyla sürekli kısa mesafeler kat eden bir lastik, sürekli uzun yol giden bir lastiÄŸe göre, aynı kilometrede daha çok kez ısınıp soÄŸumuÅŸ olacağından, özelliÄŸini daha hızlı kaybeder. Bu noktada lastiklerin ne kadar yüksek sıcaklığa çıktığı önemlidir. Çok yüksek sıcaklıklara ulaÅŸan lastiklerin katmanları arasındaki reçineler ve kimyasallar daha fazla açığa çıkar ve lastikler sertleÅŸmeye baÅŸlar. Öte yandan kısa mesafelerde tam çalışma sıcaklığına ulaÅŸmadan kullanılan lastiklerdeki reçineler ve kimyasallar açığa çıkmayacağı için kimyasal ömür korunacaktır.